Βασική αποστολή του Ινστιτούτου είναι να σχεδιάζει και να υλοποιεί ερευνητικά, επιδεικτικά και πιλοτικά προγράμματα για την επίλυση των προβλημάτων και τον εκσυγχρονισμό των καλλιεργειών της ελιάς, των εσπεριδοειδών και των υποτροπικών φυτών.

Δευτερεύουσα αποστολή του Ινστιτούτου είναι η ανάπτυξη δράσεων που αφορούν την διαχείριση των εδαφο-υδατικών πόρων, τα προβλήματα καλλιεργειών και κλάδων τοπικού ενδιαφέροντος, όπως του αμπελιού, των κηπευτικών υπό κάλυψη, των αρωματικών φυτών, της κτηνοτροφίας κ.α.

Έρευνα: Μετά από προσπάθειες των ερευνητών του Ινστιτούτου σήμερα, έχει επιτευχθεί η έγκριση ενός σημαντικού αριθμού ερευνητικών, πιλοτικών και επιδεικτικών προγραμμάτων που αναφέρονται στην Ελαιοκομία, Εσπεριδοειδή, Υποτροπικά, Υδροπονία- Αρωματικά, Τεχνολογία Προϊόντων, Αρδεύσεις, Φυσιολογία - Θρέψη, Φυτοπαθολογία, Εντομολογία, Ζωοτεχνία, κ.α. Την πενταετία 2004-2008 το ίδρυμα συμμετείχε σε 84 διεθνή και εθνικά προγράμματα συνολικού προϋπολογισμού 1.870.385,00. Αναλυτική λίστα με τα Ερευνητικά Προγράμματα του Ινστιτούτου υπάρχει στη σχετική σελίδα.

Τεχνική στήριξη / Παροχή υπηρεσιών: Εκτός από την ερευνητική του δράση το Ινστιτούτο παρέχει την τεχνική του στήριξη για την αντιμετώπιση ειδικών τοπικών προβλημάτων. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τις παρεχόμενες υπηρεσίες προς τον αγροτικό τομέα, επισκευθείτε τη σχετική σελίδα.

Εκπαιδευτικές δράσεις: Στα πλαίσια της μεταφοράς των αποτελεσμάτων και της αποκτούμενης τεχνογνωσίας στην πράξη το Ινστιτούτο οργανώνει μόνο του ή σε συνεργασία με άλλους φορείς αρκετές εκπαιδευτικές και συνεδριακές δράσεις (σεμινάρια, συνέδρια, συμπόσια, ημερίδες κλπ.). Αναλυτική λίστα των εκδηλώσεων που οργανώθηκαν από το Ινστιτούτο παρουσιάζεται στη σχετική σελίδα.

Το Ινστιτούτο διαθέτει ιδιόκτητες πειραματικές φυτείες, συλλογές ποικιλιών Ελιάς, Εσπεριδοειδών, Υποτροπικών Φυτών και Αμπελιού συνολικής έκτασης 500 στρ. Από την έκταση αυτή 300 περίπου στρ. με φυτείες ελιάς, εσπεριδοειδών και υποτροπικών βρίσκονται διάσπαρτα γύρω από τις εγκαταστάσεις του Ιδρύματος, 100 στρ. με φυτείες παραγωγής πολλαπλασιαστικού υλικού αμπελιού στην περιοχή Ταυρωνίτη σε απόσταση 20 χλμ. από τα Χανιά και τα υπόλοιπα 100 στρ. με φυτείες χοχόμπας κ.α. στην περιοχή Φραγκοκάστελλου Σφακίων σε απόσταση 80 χλμ. από τα Χανιά.

Οι ερευνητικές ανάγκες του Ινστιτούτου εξυπηρετούνται σήμερα από αρκετές θερμοκηπιακές υαλόφρακτες και πλαστικές καθώς και πρότυπες κλιματιζόμενες εγκαταστάσεις αλλά και από εργαστήρια που διαθέτουν επαρκή και σύγχρονο εργαστηριακό εξοπλισμό.

Από το 1986 το Ίδρυμα στεγάζεται σε νέα κτήρια συνολικής έκτασης 5.000 m2 με άνετους εργαστηριακούς, αποθηκευτικούς και βοηθητικούς χώρους, βιβλιοθήκη και αίθουσα διαλέξεων εφοδιασμένη με μόνιμο σύστημα σύγχρονης μετάφρασης. Οι παλιές εγκαταστάσεις είναι παραδοσιακά κτήρια που σχετίζονται με την ιστορία του αγροτικού τομέα της Κρήτης και θεωρούνται διατηρητέα και αξιοποιήσιμα ως χώροι μουσειακού ενδιαφέροντος.

Το προσωπικό του Ινστιτούτου αποτελείται από 21 μόνιμους και περίπου 10 (αυξομειούμενους αναλόγως των αναγκών) συμβασιούχους υπαλλήλους.

Στο μόνιμο προσωπικό περιλαμβάνονται 4 ερευνητές, 8 Γεωπόνοι (3 με διδακτορικό) και 2 Τεχνολόγοι. Αναλυτική λίστα του μόνιμου προσωπικού και τα στοιχεία επικοινωνίας παρουσιάζονται στη σχετική σελίδα. 

Οι συμβασιούχοι αποτελούνται από Γεωπόνους, Χημικούς, Τεχνολόγους (Γεωπονίας – Τροφίμων κλπ.) και διάφορους Εργατοτεχνίτες.